Güneşin Yapısı, Oluşumu ve Hareketleri Güneş milyonlarca yıl önce dev bir gaz ve toz bulutundan meydana gelmiştir. Gaz ve toz bulutu kütle çekiminden dolayı zamanla daha fazla gaz ve tozu içine çeker. Bulutun içindeki basınç sürekli olarak yükselir sıcaklık artar ve çok şiddetli nükleer tepkimeler oluşur. Bunun sonucunda çekirdek büyük bir patlamayla etrafa yayılır. Bu patlamanın sonucunda ortada güneş ve çevresinde dönen gezegen , kuyruklu yıldız ve asteroitler oluşmuştur. Güneş orta büyüklükte bir yıldızdır (güneş bize en yakın yıldız olduğu için büyük gözükür ) (EPSİLON , ANTERAS , SİRUZ , BETELGÜS gibi yıldızlar güneşten büyüktür fakat çok uzak oldukları için küçük gözükürler ) Güneş yaklaşık 5 milyar yaşındadır. Güneşin yapısında yaklaşık % 71 hidrojen % 26,5 helyum % 2,5 diğer gazlar vardır. (güneşin yapısında bulunan Hidrojen yüksek sıcaklık altında birleşerek Helyum atomlarını oluşturur. Bu olaya Çekirdek Tepkimesi denir. Bunun sonucunda çok büyük miktarda enerji açığa çıkar bu enerji ısı ve ışık olarak çevreye yayılır. Yıldızlarda aynı şekilde enerji üretirler. ) Güneşin çapı yaklaşık 1 392 000 km . Güneşin kütlesi dünyanın yaklaşık 333 000 katıdır . Güneşin hacmi dünyanın hacminin 1 303 800 katıdır . Çok sıcak bir gaz topu olan güneş değişik katmanlardan oluşur. Güneş içten dışa doğru ÇEKİRDEK – IŞINIM - KAYNAŞIM olarak 3 bölgeden oluşur Çekirdekte üretilen enerji ışınım bölgesinden etrafa dalgalar halinde yayılarak kaynaşım bölgesinden yüzeye taşınır. Güneşin çekirdeğinde yaklaşık 15 milyon 0C sıcaklık bulunur. Güneşin dış bölgesinde IŞIK KÜRE – RENK KÜRE – TAÇ KÜRE bulunur . Güneşin çıplak gözle gördüğümüz yüzüdür. Bu bölgeye FOTOSFER de denir. Işık küre hareket halindeki gazlardan oluşur. Işık kürenin sıcaklığı yaklaşık 5500 – 6000 0C dir. Işık küre üzerinde bazı bölgeler diğerlerine göre daha az parlak görünür bunlara GÜNEŞ LEKELERİ denir Bu bölgeye KROMOSFER adı da verilir. Işık kürenin dışında bulunur. Güneş tutulması sırasında parlak ışık halkası şeklinde görülür. Bu bölgeye KORONA adı da verilir. Güneşin en dışındaki katmanıdır. Seyrek yapılı gazlardan oluşur. Güneş tutulması sırasında taç küre net görülür. Taç küreden etrafa yayılan küçük parçacıklar uzayın içinde çok geniş alana yayılarak GÜNEŞ RÜZGARLARI nı oluştururlar. Güneşin iki çeşit dönme hareketi vardır . 1 – kendi ekseni etrafında dönme hareketi 2 – Samanyolu galaksisi etrafındaki dönme hareketi Güneşin kendi ekseni etrafındaki dönüşü BATIDAN – DOĞUYA doğrudur. Güneşin dönme hızı kutuplarında ve ekvatorunda farklı farklıdır. Buda güneşin katı halde olmadığını gösterir. Güneş üzerindeki lekelerden güneşin dönüş hızı tespit edilebilir. Güneş ekvatordaki bir dönüşünü 25 günde tamamlarken kutuplarda 34 günde tamamlar. Güneş Samanyolu galaksisinde yaklaşık olarak saniyede 220 km hızla hareket eder. Güneş Samanyolu galaksisindeki bir dönüşünü 250 milyon yılda tamamlar Güneş Samanyolu galaksisinin merkezinden 30 000 ışık yılı uzaklıkta bulunur. G Ü N E Ş İ N H A R E K E T L E R İ TAÇ KÜRE RENK KÜRE IŞIK KÜRE GÜNEŞİN KATMANLARI VE YAPISAL ÖZELLİKLERİ Kuyruklu Yıldızlar, Asteroitler ve Meteorların Özellikleri Aslında yıldız olmayıp kendileri ışık üretmezler üzerlerine düşen ışığı yansıtırlar. Kuyruklu yıldızlar kaya , toz ve buzdan oluşmuş kütlelerdir . Kuyruklu yıldızlar baş ve kuyruk kısımlarından oluşmuşturlar. Güneş çevresinde elips şeklinde yörüngelerinde hareket ederler. Belli aralıklarla çok kısa bir süre için güneşin yakınından geçerler. Kuyruklu yıldızlar güneşe yaklaştıkça güneş ışınları buzu buhar haline getirir ve etrafa gaz ve toz bulutu yayılır , bu gaz ve toz bulutu bir kuyruk şeklinde görülür . Kuyruklu yıldızlar güneşten gelen ışığı yansıttıkları için baş kısmı yıldız arkasında kalan gaz ve toz bulutu da yıldızın kuyruğu gibi parlak görülür . Kuyruklu yıldızların genelde çapı 10 km den küçüktür. Güneş çevresindeki dönüş süreleri 33 yıl ile 150 yıl arasında değişir. Halley kuyruklu yıldızı 75 yıl arayla dünyamızın yakınından geçer. Bazı kuyruklu yıldızlar uzayın derinliklerinden gelip bir defa göründükten sonra ne zaman tekrar görülecekleri belli olmaz. Mars ile Jüpiter arasında kalan büyüklü küçüklü binlerce kaya parçaları bulunur bunlara asteroitler denir. Asteroitler gezegen olmayıp gezegen gibi güneşin etrafında dönerler. Asteroitlerin bulunduğu bölgeye ASTEROİT KUŞAĞI denir. Bazı geceler gökyüzünde parlak bir çizgi gibi kayıp giden cisimler görülür bizler bunlara kayan yıldız deriz gerçekte bunlar yıldız olmayıp uzaydan dünya atmosferine hızla girip sürtünmeyle ısınıp akkor hale gelerek çevresine ışık saçan gök cisimlerdir bunlara meteor denir Meteorlar gezegenler arasında bulunan ve her yöne hareket edebilen gök cisimleridir . Meteorlar uzayda hareket ederken bazen dünyanın çekim alanına girip atmosferde sürtünerek yanarlar çok sayıda meteor tamamen yanmadan yer yüzüne ulaşır bunlara METEOR TAŞI yada GÖK TAŞI adı da verilir. Çok sayıda meteor aynı anda dünya atmosferine girdiğinde gök yüzünde bir çok kayan yıldız görülür buna YILDIZ YAĞMURU adı verilir . Meteorların yapısında nikel , kobalt , silisyum ve magnezyum maddeleri bulunur.